Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanı Ünal Üstel ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde 2024 İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması imza töreni ve ortak basın açıklaması gerçekleştirdi. Yılmaz, tarafların karşılıklı görüşmeleri ve katkıları ile bir süredir devam eden 2024 Yılı İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması’na ilişkin istişarelerimizi verimli bir şekilde tamamladıklarını belirtti. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki iş birliği ve kardeşlik bağlarını daha da güçlendirecek, daha güçlü bir KKTC’nin inşasına katkıda bulunacak önemli konularda fikir birliğine vardıklarını vurguladı. Kıbrıs Türk halkının refahını ve sürdürülebilir bir ekonomiye kavuşmasını sağlamak amacıyla gerekli adımların atılması noktasında kararlı olduklarını altını çizen Yılmaz, “Bugün imzaladığımız 2024 Yılı Anlaşmamızda yer verdiğimiz ana perspektife geçmeden önce, geçtiğimiz 1 yılda neler yapıldı, mevcut anlaşma ile hangi alanlarda ne gibi kazanımlar elde ettik onlara kısaca değinmek istiyorum. Geçtiğimiz yıl Haziran ayında yürürlüğe giren 2023 yılı İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması çerçevesinde KKTC’ye 9,5 milyar lira ödenek tahsis edilmişti. Bu rakamın yaklaşık 7,86 milyar lirası harcanmıştır. Burada şunun altını çizmek isterim; bir anlaşma, program veya faaliyetin başarısını ölçen göstergelerden biri de bütçe gerçekleşme oranıdır. Bu kapsamda 2023 yılı Anlaşmasında gerçekleşme oranı yüzde 83 olup, bu oranın son dönemlerde yapılan Anlaşmalar içinde en yüksek oran olduğunu ayrıca belirtmek isterim” ifadelerini kullandı.
2023 yılı Anlaşması kapsamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bütçesine doğrudan verilen desteklerin dışında birçok projeyi de hayata geçirdiklerini bildiren Yılmaz sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Yeni Ercan Havalimanı, Temmuz 2023’te Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı bir tören ile hizmete açılmıştır. Yeni Ercan Havalimanı sadece bir havalimanı değil, yıllarca haksız ablukalar altında kalmış bir devletin dünyaya verdiği mesajdır. Bu niteliğinin yanı sıra proje ile Ada ekonomisine de büyük katkılar sağlanmıştır. Yılın ilk 4 ayında 1,4 milyon yolcu sayısına ulaşılmış olup yılsonu hedefi ise 5 milyon yolcudur. Sulama ve içme suyu yatırımları ilerletilmiş, ‘KKTC Su ve Toprak Kaynakları Master Planı’ ve ‘Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Projesi II. Kısım’ çalışmaları sürdürülmüştür. Ada tarımını büyük katkı koyacak bu projeler ile verimli Mesarya bölgesinin su ile buluşmasını sağlamış olacağız. KKTC Narenciye sektörü, ileri meyve işleme, donmuş ve soğuk depolama kapasitesinin geliştirilmesi projesi kapsamında, narenciye ürünlerine yönelik soğuk ve donmuş muhafaza odaları yapımı, meyve suyu konsantresi üretim kapasitesinin artırılması ve tüm bu projeyi de güneş enerji sisteminden faydalanarak hayata geçirecek projenin lansmanını da geçtiğimiz ay gerçekleştirdik. Kısa sürede Projenin hayata geçirileceğini bir kez daha ifade etmek istiyorum.”
Yılmaz, kurak geçen yıl boyunca KKTC küçükbaş hayvancılık sektöründe yaşanması beklenen küçülmenin önüne geçilebilmek için 9400 ton hibe arpaya yaklaşık 70 milyon Türk Lirası finansman sağlandığını ayrıca 3798 işletmeye, bu işletmelerde kayıtlı toplamda 265 bine yakın küçükbaş hayvan için destek sağlandığını bildirdi.
Türkiye Cumhuriyeti finansmanı ve teknik desteği ile geliştirilen reşatbey ve beşparmak gibi arpa çeşitlerinin tohumluk üretiminde kullanılmak üzere Lefkoşa Atık Su Arıtma tesislerinde arıtılan su devlet üretme çiftliklerine ulaştırıldığını belirten Yılmaz, “Sağlık Bakanlığımız tarafından KKTC’nin sağlık altyapı ihtiyaçları ayrıntılı bir çalışma ile tespit edilmiştir. İhtiyaçların teminine yönelik Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve Sağlık Bakanlığımız arasında bir protokol imzalanmış olup ihtiyaçları bir plan dâhilinde yıl içinde temin edeceğiz. Milli Savunma Bakanlığımızın büyük katkılarıyla devam eden Yeni Girne Askeri Hastanesi Projesi tamamlanmak üzeredir. Güzelyurt Hastanesinin Projesi acil ve poliklinik hizmetlerini sunacak şekilde revize edilmiştir. Pamuklu ve Maraş sağlık merkezleri ile Lapta Sağlık Ocağının baştan sona tadilatı ve büyütülmesi işleri projelendirilmiş ve toplam 45 milyon TL kaynak sağlanmıştır. Cumhurbaşkanlığı, Cumhuriyet Meclisi Hizmet binaları, Millet Bahçesi ve Millet Camii yapım çalışmalarında önemli mesafe kaydedilmiştir. Pandemi nedeniyle yavaşlayan bu projeyi açılışını yapabilecek seviyeye getirmek için yoğun bir çalışma yürüttüğümüzü ifade etmek istiyorum. Taşınmaz Mal Komisyonu’nda 2021 yılına kadar tamamlanan tüm tazminat dosyalarının ödeme süreçleri, anlaşma kapsamında da katkılar sağlanarak tamamlanmaya yakın hale gelmiştir. KKTC Genelindeki Köy Yollarının iyileştirilmesi kapsamında geçtiğimiz yıl 41,5 km’lik kesim tamamlanarak toplamda 152,6 km yol trafiğe açılmıştır. KKTC’de özellikle taşrada yer alan okulların teknik ve teknolojik altyapısı güçlendirilmesi ve Depremde Yıkılma Riski Taşıyan Okulların Güçlendirilmesi Projesi kapsamında ödenek tahsis edilmiştir. Bu kapsamda Ada genelinde 13 okulun tamir ve tadilatına başlanmıştır” açıklamalarında bulundu.
“Türkiye olarak Kıbrıs Türkünün hak ettiği refah seviyesine ulaşması için bugüne kadar hiçbir çabayı esirgemedik, bundan sonra da gayretlerimizi titizlikle sürdüreceğiz”
E-devlet işbirliği kapsamında dijital dönüşüm ve elektronik devlet kurumunun aktif hale getirilmesi’ yönünde yasal altyapı tamamladığını ifade eden Yılmaz, “Bu çerçevede, kurumun teşkilatı oluşturulmuş olup, kurum Dijital Dönüşüm Ofisi ve TÜRKSAT işbirliğinde çalışmalarına yoğun bir şekilde devam etmektedir. Gazimağusa ve Serbest Liman ile Lefkoşa Kargo Şubesi e-devlete entegre edilmiş; MEBSİS Programının KKTC’de Ortaöğretim ve Liselerde de yaygınlaştırma çalışmalarına başlanmıştır. Geçitkale Havalimanı’nda uçuş güvenliğini artıracak revizyonlar yapılmış enerji alt yapısı yenilenmiştir. Ayrıca uzun yılardır gündemde olan şans oyunlarından vergi alınmasına ilişkin yasal düzenleme ve yine son dönemde yabancıya konut satışına yönelik olarak yapılan yasal düzenlemelerin yasalaşmış olmasından duyduğumuz memnuniyeti de belirtmek isterim. Bunların yanı sıra turizmden yükseköğretime, enerjiden girişimcilik desteklerine, yerel yönetim projelerine pek çok alanda KKTC’ye kalkınma desteği sağlanmıştır. Türkiye olarak Kıbrıs Türkünün hak ettiği refah seviyesine ulaşması için bugüne kadar hiçbir çabayı esirgemedik, bundan sonra da gayretlerimizi titizlikle sürdüreceğiz” dedi.
İmzalanan 2024 Yılı anlaşmamızda ise KKTC İktisadi ve Mali İşbirliğimiz için yaklaşık 14 milyar lira yeni ödenek tahsis ettiklerini vurgulayan Yılmaz sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“ Böylece devirlerle birlikte imzaladığımız 2024 Anlaşması kapsamında yaklaşık 16 milyar liralık ödenek kullanmayı öngörüyoruz. Bu yılki Anlaşmada hedefimiz Bütçe Açıklarının finansmanından ziyade daha verimli alan olan altyapı yatırım ve reel sektör proje ve programlarının desteklenmesidir. İşbirliğinde verimliliği artırma irademizin, tüm kalemlere yansıtıldığını ifade etmek istiyorum. Bu kapsamda anlaşmada toplam desteklerin yüzde 50’si yatırım ve reel sektör desteklerine ayrılmış durumdadır. Bu açıdan enerji arz güvenliğine özellikle önem veriyoruz. KIB-TEK Santrallerinin bakım onarımı için finansman sağlanacak, Türkiye Cumhuriyeti EÜAŞ tarafından sağlanan mobil treyler elektrik santralleri Adada hizmet vermeye devam edecektir. KKTC’de yatırım ortamının iyileştirilmesi ve sanayinin gelişmesi de önceliklerimiz arasında. Organize Sanayi Bölgelerinin altyapı ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik yatırımlara finansman sağlanacaktır. Ayrıca genç girişimciler ve yenilikçi iş fikirleri desteklenecektir. 2016 yılından bu yana birçok başarı hikâyesine vesile olan ‘KKTC Girişimcilik Projesi’’ne, programın başarısıyla orantılı olarak artan ödenekler ve yeni vizyonlarla devam edilecektir. Diğer taraftan Organize Hayvancılık Bölgeleri ile Balıkçı Barınaklarının altyapı eksiklerini giderme yönündeki çalışmalar sürecektir. Dere ve gölet ıslahlarının yanında modern sulama sistemlerinin kurulumu için destek sağlanacaktır. Hibe programları ile KKTC’li çiftçilerin yatırım ihtiyaçlarına destek verilecek. Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Projesi ve 207 kilometrelik Depo Bağlantı Hattı Projesi ne devam edilecektir. Ulaştırma alanında; 2024 yılı içerinde 60 km yolun daha tamamlanarak hizmete açılması hedeflenmektedir. Önemli bir güzergâh olan, Lefkoşa çevre yolunun devamı tamamlanarak hizmete açılacaktır.
Turizmde; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti markasının küresel turizm pazarında ileriye taşınması için işbirliğimiz sürecek. Bu kapsamda Adanın ‘Turizm Master Planı’ hazırlıkları için tüm teknik birikimimizle KKTC’ye destek vereceğiz. Sanayi ve hizmet sektörüne bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarına sahip, yüksek verimli insan gücünün yetiştirilmesi için KKTC’de Meslek liselerinin alt yapıları güçlendirilecek. KKTC’de bulunan 12 meslek lisesinin yaşam boyu eğitim merkezi haline getirilerek Kıbrıs Türkü beşeri sermaye yönünden de ilerletilmiş olacak. Gençlik ve Spor alanında İskele’den Dipkarpaz’a, Lapta’dan Gazimağusa’ya pek çok nokta spor tesisleriyle donatılacak. Gençleri farklı spor dalları ile buluşturacak Projelere finansman sağlanacak Sağlık alanında ise devam eden projelerin tamamlanması ve ihtiyaç olan yerlerde yenilerinin inşa edilmesine odaklanmış durumdayız. Gazimağusa Devlet Hastanesine Kalp Damar Cerrahi servisi, anjiyo ve ameliyathanenin kurulması için cihazların temini tamamlanmak üzere. Pamuklu ve Maraş’a yeni sağlık Merkezleri yapımı ile Lapta Sağlık Ocağının Tadilatı ve genişletilmesi çalışmalarının 2024 yılı Anlaşması çerçevesinde tamamlanmasını hedefliyoruz. Yeni Güzelyurt Hastanesi’nde yıllardır yarım kalan karkas binanın hizmete açılması için ortak çalışmalar başlatıldı. Güzelyurtlunun elzem ihtiyacına cevap verecek şekilde, ilk önce acil servis ve poliklinik hizmeti sunumuna başlanacak ve ilerleyecek. Ayrıca, Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’nin depreme dayanıklı hale gelmesini ve yenilenmesini sağlamış olacağız. Tıbbi cihazdan teçhizata ve yeni sağlık merkezlerine sağlık alanında işbirliğimizi de diğer tüm alanlar gibi güçlendireceğiz.”
“Kıbrıs Türkü’nün hürriyeti ve güvenliği nasıl milli davamız ise; üreten, büyüyen, müreffeh, mali yapısı güçlü bir KKTC de bizim davamızdır”
Türkiye Cumhuriyeti, Kıbrıs Türkü’nün ekonomik ve sosyal açıdan daha güçlü bir seviyeye gelmesi için her zaman dayanışma içinde KKTC ile birlikte çalıştığını çalışmaya da devam edeceklerinin altını çizen Yılmaz, “Kıbrıs Türkü’nün hak ve hakkaniyeti için verdiğimiz mücadele sadece müzakere süreçleriyle sınırlı kalmayacak kadar derin ve kapsamlıdır. Kıbrıs Türkü’nün hürriyeti ve güvenliği nasıl milli davamız ise üreten, büyüyen, müreffeh, mali yapısı güçlü bir KKTC de bizim davamızdır. Bölgede istikrar ortamının sağlanması ne kadar önemliyse KKTC’de yatırım ortamının iyileşmesi, yapısal reformların süratle yasalaşması da o kadar önemlidir. Vatandaşın kamudan aldığı hizmetlerde iyileşme sağlamak, bürokrasiyi azaltacak projeleri desteklemek de önceliklerimiz arasındadır. Sadece turizm ya da yükseköğretim ile değil teknolojiyle, dijitalleşmeyle, yeşil ekonomiyle anılan bir KKTC uzak değildir. Özellikle Kıbrıs Türkü gençlerin bölgede yaşanan acı hadiselere bakarak ülkelerinin geleceğine dört elle sarılması, KKTC’de memurun, doktorun, öğretmenin, akademisyenin görevini bu bilinçle yapması gerekmektedir. Biz, KKTC’nin toprağını yeşertecek su hatlarını inşa ederken, Kıbrıs Türkü’nü yaşatacak sağlık desteklerini yaparken, enerji arzını sağlarken bu düşünceyle, bu bakış açısıyla hareket ediyoruz. Yenilenen okullarda eğitim alacak her bir çocuğumuz için, meslek sahibi olacak her bir öğrenci için, esnafı için çiftçisi için bu hassasiyetle çalışıyoruz” diye konuştu.
KKTC’nin bağımsızlığı yolunda seve seve canlarını feda eden kahramanları daima hatırımızdadır ve emanetine sahip çıktıklarını söyleyen Yılmaz, “Bu milli dava bilinciyle; Ancak ve ancak Kıbrıs Türk halkının egemen eşitliğinin ve eşit uluslararası statüsünün tescil edilmesi çözüme giden yolu açacaktır diyoruz. Kıbrıs Türküne daha kaliteli bir hayat sunmak için ve KKTC’nin kalkınması için yine omuz omuza, gönül birliği içinde çalışacağız diyoruz. Allah kardeşliğimizi ve dayanışmamızı daim etsin” dedi.
